Café de Olla – từ Mexico đến Guatemala

Café de Olla – từ Mexico đến Guatemala, hương vị cà phê của bếp nhà

Mỗi vùng đất cà phê đều có một câu chuyện riêng để kể. Ethiopia tự hào với Coffee Ceremony mang tính nghi lễ, Colombia có “tinto” – ly cà phê quốc dân giản dị, và ở Mexico, nét văn hoá cà phê đặc sắc chính là café de olla – cà phê pha trong nồi đất, ngọt ấm và đậm hương quế. Điều thú vị là, truyền thống này không chỉ dừng lại ở Mexico, mà còn lan sang Guatemala và nhiều nước Trung Mỹ, nơi nó trở thành một thói quen cà phê gia đình đầy ấm áp.

Café de olla – ly cà phê từ thời Cách mạng Mexico

 

Café de olla ra đời từ đầu thế kỷ 20, trong bối cảnh Cách mạng Mexico. Khi đó, những người phụ nữ đi cùng các chiến binh – gọi là soldaderas – thường nấu cà phê trong olla de barro (nồi đất nung), thêm piloncillo (đường mía thô, tương tự như panela) và quế. Thức uống ấy vừa giúp giữ ấm trong đêm dài, vừa tiếp thêm năng lượng cho những ngày hành quân.

 

Không lâu sau, café de olla trở thành một biểu tượng văn hoá Mexico: giản dị, nồng nàn, gắn liền với tinh thần đoàn kết và sự bền bỉ. Hương vị ngọt ngào pha chút cay ấm ấy gợi nhớ đến bếp lửa, đến mái nhà – nơi mọi người cùng ngồi lại bên nhau.

Guatemala và truyền thống pha cà phê bằng olla

Dù bắt nguồn từ Mexico, thói quen pha cà phê trong nồi nhanh chóng lan sang Guatemala và nhiều vùng Trung Mỹ.

Tại Guatemala – quốc gia nổi tiếng với cà phê núi cao, người dân cũng dùng olla (nồi đất hoặc nồi kim loại) để nấu cà phê, nhất là ở vùng nông thôn. Công thức có thể biến tấu: đôi khi thêm quế, đôi khi chỉ đơn giản là cà phê xay thô nấu cùng panela.

Điểm chung vẫn là sự mộc mạc: không có dụng cụ cầu kỳ, không cần kỹ thuật phức tạp. Chỉ là nồi nước sôi, cà phê, chút đường mía, vài lát quế – nhưng khi rót ra, ly cà phê ấy mang đủ vị ngọt, cay, đắng và cả cảm giác ấm áp, quây quần.

Hương vị của bếp nhà

Một ly café de olla không hẳn để “thưởng thức” như pour-over hay espresso, nơi người ta tìm từng nốt hương tinh tế. Nó là cà phê của sự sẻ chia.

 

Ngọt dịu từ đường mía thô – vị ngọt tự nhiên, sâu và dày.
Ấm áp từ quế – gợi nhớ những bếp lửa trong ngày đông.
Đậm đà từ cà phê – hương vị mộc mạc, không lọc bỏ quá nhiều chi tiết.
Ly café de olla thường được pha trong nồi lớn, đủ để cả gia đình hay nhóm bạn cùng uống. Chính vì vậy, nó trở thành một nghi thức đời thường: ngồi lại, rót ra từng tách, nhâm nhi và trò chuyện.

 

café de olla

Ngày nay, bạn có thể tìm thấy café de olla trong các quán cà phê bản địa ở cả Mexico và Guatemala.

Điều quan trọng nhất không chỉ là hương vị, mà là bạn uống cùng ai. Café de olla sinh ra để sẻ chia – giống như chính tinh thần cộng đồng mà nó đã đại diện từ thời Cách mạng Mexico.

Từ Mexico đến Guatemala – hương vị nối liền biên giới

Café de olla là một minh chứng tuyệt đẹp cho cách cà phê trở thành ngôn ngữ văn hoá chung của khu vực. Mexico tạo ra truyền thống, Guatemala tiếp nhận và biến tấu, và rồi cả hai đều lưu giữ tinh thần ấm áp, gia đình, bếp lửa.

Khi nhấp một ngụm café de olla ở Guatemala, bạn không chỉ uống một ly cà phê. Bạn đang thưởng thức một di sản văn hoá xuyên biên giới: mộc mạc, ngọt ngào, và đong đầy ký ức của cả một vùng đất.

 

Nếu Coffee Ceremony là nghi lễ linh thiêng của Ethiopia, nếu tinto là nhịp sống của Colombia, thì café de olla chính là bếp nhà của Mexico và Guatemala – nơi cà phê không chỉ là thức uống, mà là một cách để con người xích lại gần nhau.